Nosówka to jedna z najgroźniejszych chorób wirusowych, które mogą dotknąć naszych czworonożnych przyjaciół. Choć dzięki powszechnym szczepieniom występuje obecnie znacznie rzadziej niż kilkadziesiąt lat temu, wciąż stanowi poważne zagrożenie dla niezaszczepionych psów. Choroba ta jest szczególnie niebezpieczna w schroniskach i hodowlach, gdzie przebywa wiele zwierząt. Poznanie objawów i przebiegu tej choroby może pomóc w szybkim rozpoznaniu problemu i podjęciu właściwego leczenia.

Czym jest nosówka i jak się przenosi?

Nosówka (łac. Febris catarrhalis infectiosa canum) to wysoce zakaźna choroba wywoływana przez wirus z rodziny Paramyxoviridae. Dotyka głównie psowatych, w tym psy domowe, lisy, wilki oraz inne dzikie zwierzęta z tej rodziny. Wirus nosówki atakuje różne układy organizmu, powodując poważne komplikacje zdrowotne. Szczególnie podatne na zakażenie są młode osobniki oraz zwierzęta o obniżonej odporności. Wirus ma zdolność do szybkiego namnażania się w organizmie gospodarza, co prowadzi do gwałtownego rozwoju choroby.

Czy wiesz, że wirus nosówki jest blisko spokrewniony z wirusem odry u ludzi? Jednak nie ma możliwości przeniesienia się choroby z psa na człowieka. Ta specyficzność gatunkowa wynika z różnic w budowie receptorów komórkowych między gatunkami.

Choroba przenosi się drogą kropelkową oraz poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami chorego zwierzęcia. Do zakażenia może dojść nie tylko przez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem, ale również poprzez wspólne miski, legowiska czy zabawki. Wirus może przetrwać w środowisku zewnętrznym do kilku godzin w temperaturze pokojowej, ale szybko ginie pod wpływem popularnych środków dezynfekujących i wysokiej temperatury. W niskich temperaturach jego żywotność znacząco się wydłuża, co sprawia, że sezon jesienno-zimowy sprzyja rozprzestrzenianiu się choroby.

Objawy nosówki u psów

Przebieg nosówki może być różny, w zależności od wieku psa, jego odporności oraz szczepu wirusa. Wyróżniamy kilka charakterystycznych stadiów choroby. Okres inkubacji trwa zazwyczaj od 3 do 7 dni, choć może się wydłużyć nawet do 14 dni. W tym czasie wirus intensywnie namnaża się w organizmie, nie dając jeszcze widocznych objawów.

Pierwsze symptomy

Początkowo objawy mogą przypominać zwykłe przeziębienie, co często prowadzi do zbyt późnego rozpoznania choroby. Do pierwszych sygnałów ostrzegawczych należą:
– gorączka (nawet do 40°C), która może mieć charakter dwufazowy
– wyciek z nosa i oczu, początkowo surowiczy, później ropny
– kaszel, który stopniowo się nasila
– brak apetytu i odmowa przyjmowania pokarmów
– apatia i osłabienie, wyraźne spowolnienie

Zaawansowane stadium choroby

Jeśli choroba nie zostanie wcześnie wykryta i leczona, mogą pojawić się poważniejsze objawy, które świadczą o zajęciu różnych układów organizmu:
– zapalenie płuc z charakterystycznym, mokrym kaszlem
– biegunka, często z domieszką krwi, prowadząca do odwodnienia
– problemy neurologiczne, w tym zaburzenia równowagi i koordynacji
– stwardnienie opuszek łap, które może być bolesne dla zwierzęcia
– drgawki i ataki padaczkowe, świadczące o zajęciu układu nerwowego
– charakterystyczne mimowolne ruchy żuchwy, przypominające żucie gumy

Warto wiedzieć: U szczeniąt i młodych psów nosówka może przebiegać szczególnie ciężko, a śmiertelność w tej grupie wiekowej może sięgać nawet 80%. Jest to związane z niedojrzałością układu odpornościowego młodych zwierząt.

Diagnostyka i leczenie

Rozpoznanie nosówki wymaga przeprowadzenia specjalistycznych badań laboratoryjnych. Samo leczenie jest głównie objawowe i wspierające, ponieważ nie istnieje lek bezpośrednio zwalczający wirusa. Kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznanie choroby i szybkie wdrożenie odpowiedniego postępowania.

Metody diagnostyczne

Lekarz weterynarii może zlecić następujące badania, które pomogą potwierdzić diagnozę:
– testy PCR z wymazów z błon śluzowych lub krwi
– badania krwi, w tym morfologia i biochemia
– badania obrazowe (RTG klatki piersiowej) do oceny stanu płuc
– badanie płynu mózgowo-rdzeniowego w przypadku objawów neurologicznych
– testy immunofluorescencyjne wykrywające antygeny wirusa

Postępowanie lecznicze

Terapia obejmuje zazwyczaj kompleksowe działania:
– podawanie leków przeciwgorączkowych i przeciwzapalnych
– antybiotykoterapię (w celu zapobiegania wtórnym infekcjom bakteryjnym)
– nawadnianie, często w formie kroplówek
– leczenie przeciwdrgawkowe w razie potrzeby
– suplementację witamin, szczególnie witaminy A i C
– odpowiednią dietę i pielęgnację
– tlenoterapię w przypadku ciężkiego zapalenia płuc
– rehabilitację w przypadku powikłań neurologicznych

Profilaktyka – najlepsza ochrona

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania nosówce jest regularne szczepienie psów. Pierwsze szczepienie wykonuje się u szczeniąt w wieku 6-8 tygodni, a następnie należy je powtarzać zgodnie z kalendarzem szczepień ustalonym przez lekarza weterynarii. Szczepienia przypominające wykonuje się zwykle co rok lub co trzy lata, w zależności od rodzaju użytej szczepionki.

Ciekawostka: Szczepionka przeciw nosówce została opracowana w latach 60. XX wieku i znacząco przyczyniła się do zmniejszenia występowania tej choroby wśród psów domowych. Przed wprowadzeniem szczepień nosówka była jedną z głównych przyczyn śmierci psów na całym świecie.

Dodatkowo warto pamiętać o kompleksowej profilaktyce:
– unikaniu kontaktu szczeniąt i psów nieszczepionych z nieznanymi zwierzętami
– regularnych wizytach kontrolnych u weterynarza
– odpowiedniej diecie wzmacniającej odporność, bogatej w witaminy i składniki mineralne
– higienie miejsc, w których przebywa pies
– izolacji chorych zwierząt od zdrowych
– dezynfekcji pomieszczeń i przedmiotów używanych przez chore zwierzęta
– szczególnej ostrożności podczas spacerów w miejscach, gdzie mogą przebywać dzikie zwierzęta

Dzięki odpowiedniej profilaktyce i szybkiej reakcji na pierwsze objawy, można skutecznie chronić psy przed tą groźną chorobą i jej powikłaniami. Właściciele powinni być szczególnie czujni w przypadku młodych psów i regularnie konsultować się z lekarzem weterynarii w sprawie optymalnego programu szczepień.