Świerzb to jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych, która dotyka zarówno psy, jak i inne zwierzęta domowe. Ta uciążliwa przypadłość może budzić niepokój wśród właścicieli czworonogów, szczególnie ze względu na jej zaraźliwy charakter. Poznanie objawów, metod leczenia oraz zasad profilaktyki jest kluczowe dla zapewnienia zdrowia nie tylko naszym pupilom, ale również domownikom. Wczesne rozpoznanie choroby znacząco zwiększa szanse na szybkie i skuteczne wyleczenie.

Czym jest świerzb u psów?

Świerzb to choroba skóry wywoływana przez mikroskopijne roztocza, które żerują w skórze zwierząt. U psów najczęściej występują dwa rodzaje świerzbu: świerzb drążący (wywoływany przez świerzbowca drążącego) oraz świerzb uszny (powodowany przez świerzbowca usznego). Pasożyty te żyją i rozmnażają się w skórze zwierzęcia, powodując intensywny świąd i szereg innych dolegliwości. Roztocza świerzbowca mają wielkość około 0,3-0,4 mm, co sprawia, że są niewidoczne gołym okiem. Ich cykl życiowy trwa około 2-3 tygodni, w czasie których samica może złożyć nawet kilkadziesiąt jaj.

Czy wiesz, że: Świerzbowiec może przeżyć poza organizmem żywiciela nawet do 21 dni? Dlatego tak ważne jest dokładne odkażenie otoczenia chorego zwierzęcia. W niskiej temperaturze i wysokiej wilgotności pasożyty mogą przetrwać jeszcze dłużej.

Rodzaje świerzbu u psów

Świerzb drążący charakteryzuje się tym, że samice świerzbowca drążą w skórze korytarze, gdzie składają jaja. Ten rodzaj świerzbu najczęściej atakuje okolice brzucha, uszu i łokci. Z kolei świerzb uszny koncentruje się głównie w przewodzie słuchowym zewnętrznym, powodując stan zapalny i silny dyskomfort. Istnieje również rzadziej spotykany świerzb notodryczny, który atakuje głównie okolice głowy i szyi, oraz świerzb demodekozowy, wywoływany przez nużeńce, które są naturalnymi mieszkańcami mieszków włosowych, ale przy osłabieniu odporności mogą nadmiernie się namnażać.

Objawy świerzbu u psów

Rozpoznanie świerzbu u psa wymaga obserwacji charakterystycznych symptomów. Do najważniejszych objawów należą:

– Intensywny świąd – pies nieustannie się drapie, może być niespokojny, szczególnie w nocy
– Zaczerwienienie i stan zapalny skóry, często z widocznym obrzękiem
– Wyłysienia w miejscach zarażenia, które mogą się szybko powiększać
– Strupki i ranki na skórze, czasem z wysiękiem surowiczym
– Nieprzyjemny zapach, który nasila się wraz z postępem choroby
– Pogorszenie ogólnego stanu zdrowia, możliwa utrata apetytu i apatia
– Łuszczenie się skóry i powstawanie charakterystycznych „kołtunów”
– Zmiany w zachowaniu psa spowodowane dyskomfortem

Diagnoza i badania

Prawidłowa diagnoza wymaga wizyty u weterynarza, który przeprowadzi szczegółowe badania. Standardowo wykonuje się zeskrobiny skóry, które pod mikroskopem pozwalają wykryć obecność pasożytów. Czasami konieczne jest również wykonanie dodatkowych badań, aby wykluczyć inne choroby skóry. Weterynarz może zalecić wykonanie badań krwi, aby sprawdzić ogólny stan zdrowia zwierzęcia i wykluczyć inne schorzenia. W niektórych przypadkach przeprowadza się również badanie lampą Wooda, które może pomóc w diagnostyce niektórych infekcji grzybiczych często mylonych ze świerzbem.

Warto wiedzieć: Niektóre rasy psów, jak owczarki szkockie collie, są szczególnie wrażliwe na niektóre leki przeciwświerzbowe. Przed rozpoczęciem leczenia warto poinformować o tym weterynarza. Reakcja na leki może być związana z mutacją genu MDR1, która występuje u tych ras.

Czy świerzb jest zaraźliwy dla człowieka?

Świerzb psi może być zaraźliwy dla człowieka, jednak zazwyczaj ma przebieg łagodniejszy niż u zwierząt. Pasożyty psie nie mogą się rozmnażać na ludzkiej skórze, dlatego objawy zwykle ustępują samoistnie po kilku dniach. Mimo to, należy zachować szczególną ostrożność podczas kontaktu z chorym zwierzęciem. U ludzi zarażonych świerzbem psim mogą pojawić się swędzące, czerwone wykwity na skórze, najczęściej w miejscach bezpośredniego kontaktu z chorym zwierzęciem. Szczególnie narażone są dzieci i osoby z obniżoną odpornością.

Profilaktyka i ochrona domowników

Aby uchronić się przed zarażeniem, należy:
– Używać rękawiczek podczas pielęgnacji chorego psa i stosowania leków
– Regularnie dezynfekować pomieszczenia odpowiednimi preparatami przeciwpasożytniczymi
– Prać wszystkie tekstylia, z którymi kontakt miało chore zwierzę, w temperaturze minimum 60°C
– Unikać bliskiego kontaktu z zarażonym psem do czasu wyleczenia
– Przestrzegać zasad higieny osobistej, szczególnie dokładnie myć ręce po kontakcie ze zwierzęciem
– Regularnie odkurzać i czyścić miejsca odpoczynku psa
– Kontrolować stan zdrowia innych zwierząt w domu
– Stosować środki zapobiegawcze u wszystkich zwierząt w gospodarstwie domowym

Leczenie świerzbu u psów

Leczenie świerzbu wymaga systematycznego podejścia i cierpliwości. Terapia zazwyczaj trwa kilka tygodni i obejmuje:

– Stosowanie leków przeciwpasożytniczych (zewnętrznych i wewnętrznych) zgodnie z zaleceniami weterynarza
– Kąpiele lecznicze w specjalistycznych szamponach przeciwświerzbowych
– Regularne kontrole weterynaryjne w celu monitorowania postępów leczenia
– Dezynfekcję otoczenia, w tym legowiska, zabawek i innych przedmiotów
– Wspomagające leczenie stanów zapalnych skóry za pomocą maści i kremów
– Podawanie leków przeciwświądowych w razie potrzeby
– Wzmacnianie odporności organizmu poprzez odpowiednią suplementację
– Izolację chorego zwierzęcia od innych psów

Rekonwalescencja i powrót do zdrowia

Po zakończeniu leczenia ważne jest wzmocnienie odporności psa i regeneracja jego skóry. Można to osiągnąć poprzez:
– Odpowiednią dietę bogatą w składniki odżywcze, szczególnie w białko i witaminy
– Suplementację kwasów omega-3 i omega-6, które wspierają regenerację skóry
– Regularne kontrole stanu skóry i obserwację ewentualnych nawrotów
– Unikanie czynników drażniących skórę, takich jak niektóre detergenty czy alergeny
– Stosowanie preparatów nawilżających i regenerujących skórę
– Zapewnienie psu spokojnego miejsca do odpoczynku
– Regularne szczotkowanie sierści, gdy stan skóry na to pozwoli
– Stopniowy powrót do normalnej aktywności fizycznej

Ciekawostka: Świerzb znany jest ludzkości od tysięcy lat. Pierwsze wzmianki o tej chorobie można znaleźć w papirusach egipskich sprzed ponad 3000 lat! W średniowieczu choroba ta była powszechna zarówno wśród ludzi, jak i zwierząt, a jej leczenie opierało się głównie na ziołach i naturalnych metodach.